پایان نامه بررسی عوامل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی با استفاده .

1-2 تعریف مسئله و بیان تحقیق

1-2-1 بیان مسئله:

سازمان ها برای نیل به اهداف از پیش تعیین شده خود، بایـد کـادری از نیروهای لایق و توانمند در اختیار داشته باشد. که معمولاً این افراد به اسـتخدام سـازمان در مـی آینـد، و در طی مدت حضور علاوه بر خرد، تجارب و دانش حرفه ای که از طریق آموزش های دوران تحصیل به دست آورده اند با آموزش های لازم در سازمان تلاش می کنند تا با معلومات به دست آمده از آموزش های دوران تحصیل، به تجهیزات، امکانات، استفاده از قوانین و مقررات و دانش های تخصصی و حرفـه ای نیـز دست یابند؛ تـا آمادگی لازم برای انجام شایسته وظایف محول را به دست آورند. به کارگیری امکانات پیشرفت های تکنولوژی تولید و ارائه خدمات منجر به توانمندسازی کارکنان و در نتیجه از بروز خطاهای انسانی در مواقع حساس جلوگیری می کند و ارائه خدمات و یا تولیدات متناسب با نیازهای مشتریان و جامعه افزایش خواهد شد. خطاهای انسانی از جمله عوامل مشکلات اساسی و پایه ای در سازمان ها می باشند که سازمان ها را در معرض بحران قرار می دهند و موجب می شوند که سازمان ها از رشد و پیشرفت باز بمانند و این مشکلات سبب کاهش اثر بخشی، کارایی و سر انجام بهره وری نیروی انسانی در سازمان ها می شود. در دانشگاه پیام نور با توجه به تعداد زیاد دانشجو و پرداخت شهریه به صورت ترمی و همچنین تعداد زیاد نیروی انسانی شاغل که شامل اعضای هیأت علمی و کارکنان ادرای می باشد در سراسر کشور گسترده است و دارای گردش مالی بسیار زیادی در طول سال می باشد. از این جهت امور مالی دانشگاه پیام نوراز بخش های بسیار مهم و استراتژیک دانشگاه می باشد که وم دقت و کاهش خطا های انسانی از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. خطاهای انسانی در عملیات مالی دانشگاه باعث ضرر وخسارات زیادی از نظر مالی به دانشگاه پیام نور می گردد. و در صورت عدم کنترل هزینه ها و جرائم زیادی از این رهگذر به دانشگاه تحمیل خواهد شد.

بررسی خطاهای انسانی بر اساس مدل سه شاخگی ساختاری، رفتاری و زمینه ای و شناسایی عوامل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی و تجزیه و تحلیل و این موارد در جلوگیری از خطاهای انسانی به مدیران و سازمان ها کمک می کند تا از ایجاد زمینه های بروز این خطاها جلوگیری کنند. در این تحقیق منظور از عوامل ساختاری همه عناصر، عوامل و شرایط فیزیکی و غیر انسانی سازمان است که در برگیرنده مجموعه روابط منظم حاکم بر اجزای داخلی سازمان که بدنه آن را می سازند . مانندساختار سازمانی. و منظور از عوامل رفتاری یا محتوایی کلیه عوامل مربوط به نیروی انسانی و روابط انسانی سازمان است که محتوای سازمان را تشکیل می دهد . مانند انگیزش، روحیه کاری و رضایت شغل، همچنین منظور از عوامل زمینه ای عوامل محیطی و شرایط بیرونی سازمان است که به سازمان احاطه دارد و در سیستم های اصلی سازمان از قبیل مشتریان، دولت، بازار و سایر سیستم های محیطی سازمان است. که با شناخت زمینه ای بروز خطاهای انسانی، می توان نسبت به فرهنگ سازی ونهادینه کردن آنها با توجه به مقتضیات سازمانی اقدام نمود به طوری که با مشاهده هر گونه مشکل خطای انسانی در سازمان با دید سیستمی و نظام مند به بررسی تعاملات میان مؤلفه مالی مختلف سازمانی پرداخت و ریشه های خطاهای انسانی را شناخت، به این ترتیب با اقدام اصولی و پیش گیرانه می توان عواقب زیان بار خطاهای انسانی را به حداقل رساند.

دانشگاه پیام نور به عنوان یک ارگان ارائـه دهنـده خـدمات آموزش عالی و بزرگ ترین دانشگاه دولتی در ایران بـا پراکندگی جغرافیایی زیاد، نقش مهمی در حفظ و ارتقاء عدالت اجتماعی برای افراد جامعه بر عهده دارد و جهت دستیابی به این مهم همواره کاهش خطاهای کارکنان خود را به عنـوان یکـی از ت های اصلی خود در جهت ارائه هر چه بهتر خدمات به افراد جامعه مد نظـر قـرار داده اسـت از قبیل پراکندگی، از نقاط مختلف جغرافیایی و عدم تجربه کافی همراه با وضعیت تحصیلی (شخصی) موجب شد که از یک طرف دانشگاه نتواند به اهداف خود برسد و از طرف دیگر کارکنان انگیزه خود را از دست بدهند. به همین دلیل و با توجه به مباحث مطرح شده محقق به آن است تا با بهره گرفتن از مدل سه شاخگی، ضمن تحقیق جامع، مسئله را بررسی نماید و امید است بررسی مسئله منجر به حل مشکل در زمینه کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی گردد. لـذا مـسئولان ایـن دانشگاه نیـز در صـدد اسـتقرار سیستم مالی جامع به عنوان یک راه حل مقرون به صرفه اقتصادی، هستند.

با توجه به مسائل عنوان شده محقق بر آن شد تا ضمن تحقیقی با بهره گرفتن از مدل سه شـاخگی (میرزایـی اهرنجانی) از سه بعد ساختاری، رفتاری و زمینه ای عوامل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی دانشگاه پیام نور را بررسی نماید.

1-2-2 اهمیت و ضرورت تحقیق:

خطاهای انسانی عوامل و مشکلات اساسی و پایه ای در سازمان ما می باشد که سازمان ما را در معرض بحران قرار می دهد و موجب می شوند که سازمان ما از رشد و پیشرفت باز بماند و این مشکلات سبب کاهش اثر بخشی، کارایی و سرانجام بهره وری نیروی انسانی در سازمان می شود.

بررسی خطاهای انسانی بر اساس مدل سه شاخگی ساختاری، رفتاری و زمینه ای تجزیه و تحلیل و این موارد در جلوگیری از خطاها به مدیران و سازمان کمک می کند تا از ایجاد زمینه های بروز این خطاها جلوگیری کنند. در این تحقیق منظور از عوامل ساختاری همه عناصر، عوامل و شرایط فیزیکی و غیر انسانی سازمان است که در برگیرنده مجموعه روابط منظم حاکم بر اجزای داخلی سازمان که بدنه آن را می سازند . مانند ساختار سازمانی. منظور از عوامل رفتاری یا محتوایی کلیه عوامل مربوط به نیروی انسانی و روابط انسانی سازمان است که محتوای سازمان را تشکیل می دهد . مانند انگیزش، روحیه کاری و رضایت شغل و منظور از عوامل زمینه ای عوامل محیطی و شرایط بیرونی سازمان است که به سازمان احاطه دارد و در سیستم های اصلی سازمان از قبیل مشتریان، دولت، بازار و سایر سیستم های محیطی سازمان است. که با شناخت زمینه ای بروز خطاهای انسانی، می توان نسبت به فرهنگ سازی و نهادینه کردن آنها با توجه به مقتضیات سازمانی اقدام نمود بهطوری که با مشاهده هر گونه مشکل خطای انسانی در سازمان با دید سیستمی و نظام مند به بررسی تعاملات میان مؤلفه مالی مختلف سازمانی پرداخت و ریشه های خطاهای انسانی را شناخت، به این ترتیب با اقدام اصولی و پیش گیرانه می توان عواقب زیان بار خطاهای انسانی را به حداقل رساند.

حساب ها و مسائل مالی مناسب ترین ابزار اطلاعاتی برای تصمیم گیری ها، ت گذاری ها و تحلیل های عملکردی را فراهم می آورد و به مسئولین کمک می کند که مفاهیم اساسی را گروه بندی کنند. انجام بدون نقص و خطا، ثبت و ضبط صحیح وقایع مالی به صورت منظم، نمایان کننده مدیریت درست و قوی در سطوح مختلف یک سازمان است. ازاین رو ضرورت کاهش خطاها در عملیات مالی خصوصاً خطاهای انسانی مورد توجه سازمان ها از جمله دانشگاه پیام نور است.

حساسیت عملیات مالی و هزینه های بالا و گاهاً جبران ناپذیر خطاهای انسانی، اهمیت شـناخت عوامـل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی را صد چندان می 

کند، مسلماً شناسایی، تجزیه و تحلیل این عوامل در کاهش خطاهای انسانی مؤثر؛ و باعث استفاده بهینـه و اثـر بخـش از نیروی انسانی خواهد شد. ازاین رو و در راستای وم شناخت عواملی که در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در دانشگاه پیام نور مؤثر هستند محقق در این تحقیق با بهره گرفتن از مدل سه شاخگی در صدد بررسی جامع مسئله بر آمده، تا با شناخت بیشتر مدیران دانشگاه پیام نور در برنامه ریزی، تصمیم گیری و استرتژی با توجه به اطلاعات صحیح در جهت نیل به اهداف و مإموریت های یاری کند.

1-3 سؤال های اصلی تحقیق:

عوامل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی در مدل سه شاخگی کدام اند؟
آیا عوامل ساختاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثرند؟
آیا عوامل رفتاری (محتوایی) در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثرند؟
آیا عوامل زمینه ای (محیطی) در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثرند؟
1-4 فرضیه های تحقیق:

1- عوامل ساختاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثر است.

2- عوامل رفتاری در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثر است.

3- عوامل زمینه ای در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی مؤثر است.

1-5 اهداف تحقیق:

1-5-1 هدف اصلی تحقیق:

بررسی عوامل مؤثر در کاهش خطاهای انسانی در عملیات مالی با بهره گرفتن از مدل سه شاخگی (ساختاری، رفتاری و زمینه ای) که تجزیه و تحلیل این مدل کمک به جلوگیری از بروز خطاهای انسانی در سازمان ها می شود.

1-5-2 اهداف فرعی تحقیق:

هدف های فرعی شناسایی؛ 1. شناخت عوامل شرایط فیزیکی و غیرانسانی مرتبط با سازمان است که بدنه اصلی ساختار سازمان را تشکیل می دهند. 2. شناخت عوامل عوامل مربوط به نیروی انسانی (محتوایی) و 3. شناخت عوامل محیطی که ارتباط مستقیم با شرایط فیزیکی و نیروی انسانی سازمان دارند، که باعث جلوگیری از بروز خطاهای انسانی در سازمان می شوند.

1-6 استفاده کنندگان از تحقیق

کلیه ذی نفعان، دست اندرکاران مالی، مدیریت، تصمیم گیرندگان سازمان ها و ت گذاران از جمله مدیران دانشگاه پیام نور، مؤسسات مالی و حسابرسی، امور مالی دانشگاه پیام نور و سایر ادارات و سازمان ها یی که نیروی انسانی در انجام امور مالی آنها نقش اساسی دارد.

1-7 روش تحقیق:

تحقیق در لغت به معنای درست و راست گردانیدن، پیدا کردن، یافتن یا جستجوی حقیقت آورده شده است. تحقیقات علمی براساس دو مبنا، یعنی هدف و گردآوری داده ها به صورت زیر تقسیم بندی می شوند.

الف) تحقیقات علمی بر اساس هدف:

براساس هدف تحقیقات علمی را می توان به سه گروه بنیـادی، کاربردی و عملی تقسیم کرد.

تحقیقات بنیادی: هدف تحقیق بنیادی تبیین روابط بین پدیده ها و افـزودن بـه مجموعـه دانـش موجود در یک زمینه خاص می باشد. در تحقیق بنیادی نظریه مورد بررسی قرار گرفته و تأیید یا تعدیل می شود.